ADHD: Gedragstherapie

Gedragstherapie vormt een heel belangrijk onderdeel van de behandeling van ADHD en wordt normaalgesproken toegepast vanaf het moment dat kinderen naar school gaan. Gedragstherapie is erop gericht de meest storende aspecten van het gedrags te verminderen en positief gedrag aan te leren. Een ander doel is om samen met het kind strategieën te ontwikkelen en te oefenen. Het leert dan beter met ADHD omgaan in het dagelijks leven en het problematische gedragspatroon kan veranderen. Gedragstherapie kan gecombineerd worden met begeleiding en speciale training voor ouders). Idealiter zouden leerkrachten en docenten deze begeleiding en training ook moeten krijgen.

Basiselementen van gedragstherapie

Om het gedrag van het kind aan te kunnen passen, worden verschillende elementen toegepast binnen een trainingsprogramma, zoals:

• Het geven van positieve feedback:

  Het is met name belangrijk om bij kinderen met ADHD het positieve gedrag te belonen. Naast het geven van positieve sociale feedback, zoals complimenten of een glimlach, kunnen kleine items – zoals stickers, smileys of stempels – worden gebruikt als positieve feedback in het kader van een beloningssysteem. Als positief gedrag systematisch wordt beloond, wordt het kind gemotiveerd om zich correct te gedragen.

• Het straffen van negatief gedrag:

  Beloningen of privileges kunnen ook weer worden afgenomen als het kind negatief gedrag vertoond of de regels schendt. Het doel is om, net als bij positieve feedback, het kind onmiddellijk feedback te geven over zijn gedrag. In bepaalde gevallen kan het ook betekenen dat het kind zijn misdraging moet goed maken. Door bijvoorbeeld de kamer te vegen als het de vuilnisbak heeft omgegooid.

• Het aansporen van het kind:

  De beste manier om het kind te leren hoe het zich moet gedragen is met behulp van rolmodellen. Daarom praten therapeuten vaak in de ik-vorm als ze bepaalde handelingen proberen uit te leggen aan een kind. Het kind leert zo waarom iets gedaan wordt en welke afzonderlijke stappen nodig zijn. Het leert op deze manier zelf hoe het bepaalde handelingen moet organiseren en structureren.

• Het toepassen van juiste gedragspatronen:

  De gewenste gedragspatronen worden hierbij steeds weer toegepast en gebruikt in nieuwe situaties. Het kind leert op deze manier hoe het zijn gedrag kan aanpassen en automatiseren.

• Het toepassen van cognitieve methoden:

  Cognitieve methoden worden toegepast om het kind de mogelijkheid te bieden om na te denken over zijn handelingen en om nieuwe keuzes te maken. Doordat de therapeut de juiste vragen stelt, wordt het kind aangespoord om zichzelf onder de loep te nemen, zijn handelingen te beoordelen en te (her)evalueren. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende cognitieve methoden – zoals bijvoorbeeld strategieën voor zelfobservatie, zelfevaluatie, zelfbeheersing of zelfmanagement.

• Het trainen van sociale vaardigheden:

  Het trainen van sociale vaardigheden kan nuttig zijn aangezien kinderen met ADHD vaak problemen hebben met sociale interacties. Hierbij doelen we niet alleen op het trainen van coöperatief gedrag, maar ook op communicatie, relationele vaardigheden en het bekrachtigen van het zelfvertrouwen van het kind.

Andere opties

Naast de kernelementen die we hierboven al hebben beschreven, kunnen er ook andere methoden worden toegepast binnen de gedragstherapie, zoals:

• Ontspanningstechnieken
• Autogene training
• Progressieve spierontspanning

Deze methoden hebben niet alleen invloed op het psychische, maar ook op het fysieke vlak. Een goede balans tussen emotie en gewaarwording geeft een prettig gevoel. Op deze manier kan het concentratievermogen, de opmerkzaamheid en het bewustzijn worden verbeterd.